Wiadomości - Wczasopedia.pl

Ratingi 2016 – trzy w górę, dwa w dół
(opublikowano również na portalu turystycznym Rzeczpospolitej)

Mijają niemal cztery lata (bez trzech miesięcy) od pierwszej publikacji naszych ocen. Rok 2012 był sezonem pamiętnej serii niewypłacalności biur podroży, która wyrządziła branży turystycznej szkody wizerunkowe, a agentom i mniejszym organizatorom odczuwalne straty finansowe. Ówczesne wydarzenia były katalizatorem idei opracowania metodologii oceny stabilności organizatorów turystyki. Chodziło o to, aby firmy działające na tak wrażliwym rynku, jakim jest organizowanie wyjazdów zagranicznych, stały się bardziej przejrzyste pod względem finansowym, zarówno dla swoich sprzedawców jak i dla klientów. Potrzebowali oni bowiem informacji o stopniu ryzyka, jakie wiąże się z danym organizatorem.

Rok 2015 był dla turystyki rokiem mieszanej koniunktury. Po stosunkowo dobrym pierwszym półroczu nastąpiło wyraźnie słabsze drugie. Negatywną rolę odegrał wpływ zamachów terrorystycznych, które pośrednio zmieniły geografię turystycznych wyjazdów Polaków. Klienci rezygnowali z podróżowania do popularnych, tanich krajów jak Tunezja, Egipt, a później i Turcja, co odbiło się na biznesie touroperatorów. W rezultacie obroty ankietowanych przez nas 32 organizatorów wzrosły bardzo niewiele - o 3,4 procent, a zyski netto spadły o jedną ósmą. Pocieszająca jest wiadomość, że bardzo istotne dla utrzymania stabilności fundusze własne największych biur podróży wzrosły o 16 procent. W piątek odbyła się na ten temat konferencja „Kondycja biur podróży i rynek turystyki wyjazdowej w przeddzień sezonu turystycznego", zorganizowana przez „Rzeczpospolitą", Turystykę.rp.pl i TravelDATĘ.

ZOBACZ PEŁNĄ TABELĘ Z RATINGAMI

Ostatni rok pokazał, że największe firmy turystyczne są stosunkowo stabilne. Tylko pięciu z nich TravelDATA zmieniła oceny. Przy czym trzem poprawiła na lepsze, a dwum obniżyła. O jeden szczebel lepszy rating zyskały: Itaka: A+ w miejsce A, Coral Travel Wezyr Holidays awansował z CCC+ do B-, a Sport Vita: z BBB do BBB+.

W dół, osunęły się oceny Net Holiday: z B+ do B- i Patron Travel - z AA+ do AA.

Skąd te zmiany? Wyjaśniamy to poniżej w omówieniu sytuacji poszczególnych touroperatorów. Nie ma tam jedynie wyodrębnionego opisu Patron Travel. W jego wypadku wyjaśnieniem obniżenia ratingu jest pogorszenie relacji funduszy własnych firmy do wielkości przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych. Stało się tak, bo Patron pomniejszył swój zapas fuduszy własnych.

Portrety touroperatorów

Itaka od 2008 roku jest liderem polskiej zorganizowanej turystyki wyjazdowej. Jej udział w przychodach ze sprzedaży imprez turystycznych ankietowanych 32 organizatorów wynosił w roku 2015 około 31 procent, a w całej branży 28 procent.

Dominująca pozycja Itaki jest rezultatem bardzo wysokiej dynamiki wzrostu w latach 2004-2015, z reguły znacznie wyższej niż branżowa średnia. Co istotne, organizator ten w niezbyt korzystnych dla branży pokryzysowych latach 2009 - 2015 zwiększył obroty z turystyki o 213 procent. Biuro przez te lata było główną siłą napędową branży, a w szczycie kryzysu, w 2009 roku, właściwie jedyną. Rok ten był kluczowy dla umocnienia organizatora na pozycji lidera, Itaka bowiem zwiększyła wtedy obroty o prawie 40 procent, podczas gdy większość branży zanotowała spadki. Warto zaznaczyć, że szybki rozwój Itaki zawsze szedł w parze z dobrymi dodatnimi wynikami finansowymi. Takie połączenie wśród touroperatorów zdarza się bardzo rzadko.

Dziś Itaka jest praktycznie biurem bez słabych punktów. Oferuje szeroką i zróżnicowaną pod każdym względem paletę produktów, których ceny są wystarczająco konkurencyjne. Silną stroną organizatora jest też rozbudowana do 165 placówek firmowa sieć sprzedaży oraz sprawne działy call center i współpracy z agentami.

W minionym roku Itaka zanotowała jedynie niewielki wzrost przychodów (o 0,8 procent). Wpływ na to miały czynniki zewnętrzne, które wybitnie utrudniały realizację biznesowej ekspansji. Spadki na kierunkach egipskich (o 59 procent w II połowie roku) negatywnie wpływały na sprzedaż wycieczek organizatora, który był zdecydowanym liderem na tym kierunku. Nie przysłużyły się też Itace spadki (od połowy sierpnia) liczby wyjeżdżających do Turcji oraz skokowy wzrost konkurencji tanich linii lotniczych na kierunku wypromowanym w przeszłości przez to biuro, czyli na Wyspach Kanaryjskich. Mimo to organizator zwiększył zysk netto o prawie 7 procent, czyli do 34,8 mln złotych, co pozwoliło mu istotnie zwiększyć fundusze własne, a przez to podnieść ich relację do obrotów z turystyki, co z kolei poprawiło ocenę stabilności tego touroperatora. Ratimg wzrósł z A do A+, a perspektywa jego zmiany jest teraz stabilna.

Ostatnio Itaka informowała, że jej przychody ze sprzedaży imprez turystycznych w tym roku wzrosły o 31 procent.

Rainbow Tours w ostatnim sezonie umocnił pozycję w branży turystyki wyjazdowej zwiększając w niej udział z niecałych 14 do prawie 16 procent i zajmuje w niej pozycję wicelidera. W roku 2015 kolejny raz osiągnął bardzo wysoką dynamikę wzrostu przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych (18,2 proc.), a jednocześnie zwiększył o ponad 6 procent zysk netto (do 34,3 mln zł) i utrzymał pozycję drugiej firmy pod względem rentowności wśród największych organizatorów w branży, plasując się za Grecos Holiday.

W ofercie tego organizatora istotną rolę odgrywają dochodowe wycieczki egzotyczne i objazdowe. Stabilności finansowej touroperatora sprzyja też duże zróżnicowanie kierunków i relatywnie niewielka zależność od rynków północnej Afryki, a także prawie 50-procentowy udział sprzedaży przez sieć własną. Zróżnicowana oferta powoduje, że Rainbow jest stosunkowo odporny na konkurencję tanich linii lotniczych, a ryzyka biznesowe dla jego długoterminowego rozwoju są relatywne niewielkie. Rainbow utrzymał wysoka ocenę AA, ze stabilną perspektywą.

Rainbow Tours cieszy się bardzo dobrymi wskaźnikami w rankingach konsumenckich. W połączeniu z atrakcyjnymi cenami zapewnia to korzystną relację jakości do ceny, która od kilku lat jest istotnym czynnikiem wspierającym szybki wzrost sprzedaży organizatora.

TUI Poland należy do największego europejskiego koncernu turystycznego TUI Group. W 2013 roku biuro przeprowadziło prawdziwą rewolucję w strukturze swojej dystrybucji i zdecydowanie postawiło na sprzedaż przez internet i call center oraz sieć sklepów własnych. Liczba współpracujących z TUI agentów została ograniczona z 750 do 180 (w ostatnim roku ponownie rozszerzona do około 280). Zmiany przyczyniły się do poprawy konkurencyjności organizatora i stworzyły możliwości obniżania cen wycieczek, co zdecydowało o radykalnym przyspieszeniu jego ekspansji. W rezultacie TUI Poland mógł osiągnąć najwyższą dynamikę wzrostu sprzedaży na polskim rynku ustępując pod tym względem jedynie średniej wielkości touroperatorowi Net Holiday. Biuro kładzie duży nacisk na rozwój rentownych zazwyczaj produktów egzotycznych, stosuje intensywną promocję w Internecie oraz coraz bardziej konkurencyjne ceny, udzielając przy tym klientom jeszcze istotnych rabatów. Obecna ocena tego organizatora wynosi A, a jej perspektywa jest stabilna.

Coral Travel Wezyr Holidays należy do dużej tureckiej grupy turystycznej OTI Holding z siedzibą w Stambule, której najważniejszym rynkiem jest Rosja. Dawniej organizator koncentrował się głównie na organizowaniu wyjazdów do Turcji i Egiptu, ale w ostatnich sezonach starał się różnicować geograficznie swoje produkty. W sprzedaży bazuje głównie na sieci agentów, a własną sieć dystrybucji rozwija raczej w dość ograniczonym zakresie i obecnie pozostaje największym organizatorem relatywnie silnie związanym z agencyjnymi biurami podróży.

Wydarzenia sezonu turystycznego 2015 roku spowodowały duży spadek liczby turystów na dominujących dotychczas kierunkach organizatora. Jednak w relatywnie krótkim czasie dokonał on istotnej redukcji oferty na kierunkach budzących obawy klientów, a jednocześnie energicznie rozwinął sprzedaż na kierunkach uważanych za bezpieczne. Ta zasadnicza zmiana była głównym powodem podniesienia jego oceny z CCC+ na B- z pozostawieniem perspektywy nieznanej z powodu złożonej sytuacji na nadal ważnych kierunkach biznesowych organizatora.

Grecos Holiday w latach 2013 - 2014 awansował w rankingu największych pod względem przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych biur podróży z miejsca dziewiątego na piąte. a w latach 2009 - 2015 skumulowany wzrost jego przychodów ze sprzedaży wycieczek wyniósł około 670 procent. Jednakże kluczowym sezonem w historii biura był rok 2012, w którym biznesowo poszło ono „pod prąd" ogólnej koniunkturze i mimo bardzo dużych spadków w Grecji jako całości (związanych częściowo z kryzysem ekonomicznym w tym kraju) wykazało wyjątkowo wysoki wzrost sprzedaży - 30 procent. W kolejnym wzrost wyniósł ponad 60 procent, co ostatecznie umocniło Grecosa na pozycji wicelidera kierunków greckich (po Itace).

W latach 2013 - 2015 roku Grecos był najbardziej rentownym z dużych biur podróży z bardzo dobrą w branży średnią 4,3 procent. Organizator co roku poszerza ofertę o nowe wyspy, a ostatnio również o wycieczki objazdowe. Ma dobre notowania w rankingach konsumenckich, co przy atrakcyjnych cenach plasuje go w ścisłej czołówce organizatorów o najlepszej relacji jakości do ceny.

Grecos z racji swej specjalizacji nie jest zbytnio narażony na konkurencję tanich linii, co sprawia, że również jego długoterminowe ryzyko niestabilności jest niewielkie. Ocena biura wynosi obecnie AA, a jej perspektywa nadal określona jest jako stabilna.

Neckermann Polska należy do drugiego pod względem wielkości europejskiego koncernu turystycznego Thomas Cook. Przed ponad dekadą zajmował pozycję drugiego lidera, ale jego charakterystyczną cechą była przez wiele lat stosunkowo niewielka dynamika wzrostu. W okresie 2009 - 2015 wzrost przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych wyniósł niewiele ponad 5 procent. Jednocześnie organizator osiągał przeważnie dobre zyski, które pozwoliły na zgromadzenie relatywnie wysokich funduszy własnych i obecnie zapewniają mu wysoką ocenę stabilności.

Neckermann ma nietypową w branży strukturę biznesową z dużym udziałem sprzedaży wyjazdów z dojazdem własnym (sprzedaż noclegów) w czym zajmuje pozycję lidera.

Miał perspektywę pozytywną, ale wyraźnie słabsze wyniki za 2015 rok i wypłata części funduszy własnych nie pozwoliły na podniesienie oceny, która pozostała na poziomie AA z perspektywą stabilną.

Sun & Fun – biuro dawniej skoncentrowane w dużym stopniu na północnej Afryce i konkurujące w dużej mierze niską ceną wycieczek od pewnego czasu stara się różnicować ofertę, co powinno prowadzić do mniejszego uzależnienia od bardzo wrażliwych biznesowo kierunków jak Egipt i Tunezja, a ostatnio również Turcja.

Biuro utrzymało ocenę CCC+ z perspektywą nieznaną. Główną przyczyną niewysokiej oceny są relatywnie niski poziom funduszy własnych, z reguły niewielkie zyski i rentowność (w ostatnim roku ujemna) oraz znacznie słabsze od przeciętnej w branży możliwości, jeśli chodzi o płynność finansową.

Exim Tours wchodzi w skład czeskiego Exim Holdingu, który ma biura podróży w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. W nim z kolei 75 procent akcji ma duży niemiecki koncern REWE. Jego turystyczny dział pod nazwą DER Touristik jest pod względem przychodów z turystycznych imprez wiceliderem na najważniejszym europejskim rynku niemieckim wyprzedzanym tam jedynie przez koncern TUI.

Exim Tours jest jednym z kilku biur historycznie zaangażowanych w mniej obecnie stabilne kierunki jak Egipt, Tunezja i Turcja, ale też jednocześnie jedynym spośród nich, które ma wsparcie silnej europejskiej grupy kapitałowej, co istotnie redukuje związane z tym ryzyko.

Biuro różnicuje kierunki działalności i ma szczególnie dobre oferty w niższych segmentach hoteli i na tańszych kierunkach, ale oferuje również atrakcyjne cenowo i mniej ryzykowne biznesowo produkty w oparciu o tanie linie lotnicze na kierunkach relatywnie droższych jak Wyspy Kanaryjskie, Majorka czy Malta.

Biuru Exim Tours na razie nie przyznano oceny z powodów obiektywnych. Procedury REWE nie pozwalają podawać danych przed zakończeniem audytu całej grupy. A w odróżnieniu od TUI Group i Thomasa Cooka, które kończą rok obrotowy we wrześniu, REWE kończy rok w grudniu, co przy znacznym rozbudowaniu oraz skomplikowaniu grupy (8750 sklepów, 220 tysięcy zatrudnionych, liczne spółki powiązane), uzasadnia wydłużony czas procedur audytorskich.

Net Holiday został pierwszy raz uwzględniony w ratingach w ramach regularnego cyklu wiosenno-wakacyjnego. Organizator wyróżnia się już kolejny raz bardzo wysoką dynamiką wzrostu, która w minionym roku wyniosła 86 procent, mimo że biuro działało w dość istotnym stopniu na kierunkach, które w drugiej połowie zeszłego roku wykazywały biznesowy regres. Skutkiem tej nadzwyczajnej ekspansji były słabe wyniki księgowe organizatora. Na jego korzyść przemawia jednak całkowite usunięcie z programu kierunków, które budzą obecnie obawy turystów i skoncentrowanie się na sprzedawaniu tych, które są przez nich uważane za bezpieczne. Organizator otrzymał ocenę B- z perspektywą nieznaną.

Należy też zaznaczyć, że Net Holiday wbrew nazwie i ewentualnym skojarzeniom, wcale nie sprzedaje wycieczek głównie przez Internet, ale w około 98 procentach przez biura agencyjne. Zajmuje też wysoką pozycję w wiodących rankingach konsumenckich, co może świadczyć o przykładaniu przez niego wagi do jakości oferowanych usług.

Almatur Grupa, Almatur Polska, Almatur Katowice: W rankingu uwzględniono zarówno Grupę Almatur jako całość jak i dwa największe i najbardziej znane jej podmioty. Grupę stanowią biura, które mają uznaną pozycję w stosunkowo mniej ryzykownym segmencie turystyki, jakim jest turystyka młodzieżowa. Mają podobne profile działalności i funkcjonują w dość ścisłym porozumieniu (konsorcjum) biznesowym, a także często mają powiązania kapitałowe i tych samych udziałowców.

Wyróżniają się na rynku dużą stabilnością biznesową oraz dobrymi wskaźnikami istotnymi dla bezpieczeństwa klientów. Rynek, na którym działają spółki grupy rośnie z przyczyn demograficznych, ale znacznie większe znaczenie dla perspektyw biznesowych turystyki młodzieżowej może mieć bardzo szybki wzrost dochodów gospodarstw domowych będących skutkiem istotnego przyspieszenia wzrostu płac i zatrudnienia, a także dodatkowe wsparcie rodzin środkami programu 500+.

Największymi spółkami Grupy są Almatur Polska (warszawski) oraz Almatur Katowice. Pierwszy ma ocenę A+ i stabilną jej perspektywę, a drugi A- i utrzymał przyznaną przed rokiem perspektywę pozytywną.

LogosTour, CT Poland, Logos Travel – trzy biura o tradycyjnie bardzo wysokich ratingach, których głównym przedmiotem działalności jest organizowanie wyjazdów do krajów egzotycznych. Firmy takie zwykle łączą stosunkowo małe ryzyko działalności z dużymi funduszami własnymi, które są efektem odkładania części lub całości zysków.

Wszystkie trzy mają ratingi AA+, a nadal korzystne wyniki i relacje bilansowe uzasadniają stabilną perspektywę kolejnych ocen. W ostatnich dwóch latach biura te napotykają na bardziej energiczną niż dawniej konkurencję na kierunkach egzotycznych ze strony największych polskich organizatorów, jak Itaka, Rainbow i TUI. Jednak możliwości konstruowania niszowych produktów dają im nadal duże szanse na utrzymanie obrotów i rentowności na ostatnio bardzo silnie wzrastającym rynku egzotyki.

Ecco Holiday – biuro w 2012 roku przejęło trzy spółki turystyczne (w tym specjalizujące się w egzotyce Ecco Travel), co znacznie powiększyło jego bazę kapitałową. Jednocześnie w wyniku istotnego ograniczenia wyjazdów z wykorzystaniem przelotów czarterowych dość znacząco zmniejszyło skalę działania i ponoszonego ryzyka.

Dużą część biznesu organizatora stanowią produkty egzotyczne oparte na lotniczych połączeniach rejsowych. Biuro organizuje też wycieczki na bazie przelotów tanimi liniami lotniczymi. Zmiany profilu biznesowego i poprawa wyników finansowych zdecydowały po 2013 roku o radykalnej poprawie oceny do poziomu AA+, która została powtórzona również obecnie w połączeniu z perspektywą stabilną.

Interhome – biuro należy do spółki Interhome, która z kolei jest własnością drugiego pod względem wielkości szwajcarskiego touroperatora Hotelplanu. Ma najwyższy z możliwych rating, który wynika z relatywnie bardzo wysokich funduszy własnych, dobrej rentowności i dużych zysków.

Czynniki te i rodzaj prowadzonej działalności, którym jest głównie wynajmowanie domów i apartamentów wakacyjnych z dojazdem własnym, powodują, że jest to biuro najbardziej stabilne finansowo.

Prima Holiday to stosunkowo nowe biuro, działające od stycznia 2013 roku. Zajmowało się organizowaniem wyjazdów do krajów taniego wypoczynku, czyli Turcji, Egiptu i Tunezji, ale z powodu wzrostu obaw turystów przed wyjazdami do niektórych krajów obecnie oferuje w zamian europejskie kierunki uważane za bezpieczne, jak Bułgaria, Hiszpania i mniej ryzykowne biznesowo kierunki egzotyczne.

Relatywnie niskie kapitały własne biura w relacji do rozmiarów prowadzonej działalności oraz słabsza od branżowej średniej pozycja płynnościowa pozostają głównymi czynnikami decydującymi o utrzymaniu niewysokiej oceny CCC z perspektywą nieznaną. Na korzyść organizatora działa, że ma on relatywnie wysoką gwarancję.

7islands – organizator skoncentrowany prawie całkowicie na Grecji. Bardzo dynamiczny w przeszłości, obecnie wyraźnie ustabilizował rozmiary biznesowej działalności. Pomimo oferowania bardzo atrakcyjnych cen, regularnie osiąga dobre wyniki finansowe i zwiększa fundusze własne. Zdecydowało to o pozostawieniu dobrej oceny BBB i o jej stabilnej perspektywie.

Best Reisen Group - organizator jest częścią egipskiej grupy Flash Tour, która ma biura w sześciu miastach w Egipcie i w kilku innych krajach. Sprzedaje imprezy turystyczne na tańsze kierunki odwiedzane przez polskich turystów, głównie do Egiptu, Bułgarii i na Turecką Riwierę. Część działalności obejmuje kierunki egzotyczne, jak Emiraty Arabskie, Tajlandia, Indie, Sri Lanka, Wietnam i Tanzania nawet tropikalne wyspy Mauritius, Malediwy i Seszele. Wycieczki egzotyczne są organizowane w dużej mierze w oparciu o przeloty rejsowe, co istotnie zmniejsza ryzyko biznesowe organizatora. Best Reisen utrzymał ocenę B+ i nieznaną jej perspektywę.

Wygoda Travel należy do czołówki organizatorów wyjazdów narciarskich, ale latem oferuje też wycieczki autokarowe i lotnicze. Biuro znacznie zwiększyło w poprzednim roku obrotowym fundusze własne, co zdecydowało o podniesieniu wtedy ratingu z B+ do BBB. Cechuje je jednak dość duży udział środków własnych zaangażowanych w mało płynne aktywa.

W związku z charakterem prowadzonej działalności biuro przeszło na rok obrotowy trwający od maja do kwietnia. Obecna ocena jest oparta jednak na wynikach ostatnich zweryfikowanych 12 miesięcy, czyli z okresu maj 2014 - kwiecień 2015 roku. Za kilka dni biuro zakończy kolejny rok obrotowy, a nowa ocena oparta na rezultatach tego okresu zostanie ujęta w najbliższej sierpniowe edycji.

Transparentność w turystyce

Transparentność w takiej branży jaką jest zorganizowana zagraniczna turystyka wyjazdowa ma szczególną wagę. To dzięki niej agenci i ich klienci mogą się w przybliżeniu zorientować o stopniu ryzyka związanego z korzystaniem z usług danego biura. Jednym z kilku celów okresowego zestawienia ocen stabilności organizatorów jest również pokazanie, którzy z nich bez oporów dzielą się informacjami na temat swojego biznesu, a którzy nie chcą lub też nie potrafią takiej informacji przygotować.

Oprócz biur wyżej omówionych transparentnością wykazały się biura (kolejność według przychodów): Olimp, Patron Travel, Sport Vita, Otium i Orka Travel. Biuro BUT wprawdzie przysłało dane, ale po założonym terminie i tuż przed publikacją ww tekstu i dlatego jego ocena zostanie określona po ich zbadaniu i weryfikacji.

Dla touroperatorów, którzy nie dostarczyli na czas odpowiednich danych lub nie były one z jakiś względów dostępne, nie mogły zostać określone znowelizowane oceny stabilności i w związku z tym otrzymały one sygnaturę N/A lub TNA (Exim Tours).

ZOBACZ TABELĘ Z RATINGAMI


Andrzej Betlej
Instytut Badań Rynku Turystycznego
TravelDATA